Türkiye, kişi başına düşen antibiyotik miktarı açısından Avrupa’da ilk sırada yer alıyor. Ülkemizde toplam ilaç harcamalarının yüzde 35’ini antibiyotikler oluşturuyor. Bunun nedenleri arasında ise geçmişte toplumun kontrolsüz antibiyotik kullanımının zararları yönünden yeterince bilinçlendirilmemesi ve ilaca kolayca ulaşılabilmesi yer alıyor. Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ve oldukça başarılı sonuçlar alınan ilaç grubu. Ancak hekimin önerisi doğrultusunda ve uygun görülen doz ile sürede kullanıldıkları takdirde. Aksi halde tedavide etkisiz kalmalarının yanı sıra pek çok ciddi sağlık sorununa da davetiye çıkartabiliyor.

Mutlaka Hekim Önerisi İle Kullanılmalı

Gelişigüzel antibiyotik kullanmanın çıkaracağı sakıncalara değinen Aksaray Üniversitesi Aksaray Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Uzm. Dr. Cengizhan Kılıçaslan, antibiyotiklerin mutlaka hekim önerisi ile kullanılması gerektiğinin altını çizerek şöyle konuştu: “Antibiyotikler hastaların kendi kendilerine kullanmaya başlayacakları ilaçlar değildir. Antibiyotikler ‘ateş düşürücü, ağrı kesici, kırgınlık giderici’ ilaç grubuna girmiyor. Ayrıca ateş vücutta bulunan bir enfeksiyonun belirtisi olabiliyor. Ancak her ateş bir enfeksiyon belirtisi olmayabileceği gibi her enfeksiyon da bakteriden kaynaklanmayabiliyor.”

Antibiyotiklere Karşı Direnç Ölümcül Tabloya Neden Olabiliyor

Antibiyotiğin gelişigüzel kullanılmasının neden olduğu en önemli sorunlardan biri; o bakterinin antibiyotiğe direnç oluşturması. “Bir antibiyotiğin belli bir bakteriyi öldürme veya çoğalmasını durdurma özelliğinin kaybolması, o bakterinin o antibiyotiğe direnç geliştirdiği anlamına geliyor” diyen Uzm. Dr. Cengizhan Kılıçaslan, bu sorunun hastalığın daha uzun sürmesine, hatta ölümcül olmasına yol açabileceği uyarısında bulundu. Ayrıca dirençli bir bakterinin neden olduğu enfeksiyonlar; daha pahalı, yan etkileri daha fazla olan antibiyotiklerin kullanılmasını da gerektirebiliyor” dedi.

Gelişigüzel Antibiyotiğin Yol Açtığı 6 Büyük Sorun

Antibiyotiklerin masum ilaçlar olmadığının ve hatalı kullanıldıklarında ciddi yan etkilere neden olduğunu vurgulayan Aksaray Üniversitesi Aksaray Eğitim ve Araştırma Hastanesi İntaniye Uzmanı Doktor Fatih Kaya ise, gereksiz antibiyotik alımının yol açtığı sorunları şöyle sıraladı:

1. Ciddi alerjik reaksiyonlar oluşturabiliyor: Bu alerjik reaksiyonlar sadece hafif bir kaşıntı ya da deri döküntüsü şeklinde gelişebildiği gibi, ölümle sonuçlanabilecek kadar şiddetli olabiliyor.

2. Karaciğer fonksiyonlarını bozabiliyor: Karaciğer fonksiyon testleri adı verilen kan tetkikleriyle bu yan etkiler takip edilebilmektedir. Altta yatan karaciğer hastalığı olanlarda karaciğerde metabolize olacak bir antibiyotiklerden kaçınılmaktadır.

3. Böbrek yetmezliği yapabiliyor: Böbrekler üzerine toksik etkiler oluşturarak organ yetmezliğini tetikleyebiliyor. Akut böbrek yetmezliğinin en az 5’te biri, kullanılan ilaçlar nedeniyle gelişiyor.

4. Antibiyotik ilişkili ishale yol açabiliyor: Normalde bağırsak içinde 400’den fazla bakteri türü bulunuyor ve bunlar hastalık oluşturmadıkları gibi, fayda sağlıyorlar. Antibiyotik kullanımı bu normal floradaki bakterilerin ölmesine ve böylelikle fırsatçı bakterilerin üremelerine ortam hazırlıyor ve böylelikle ishaller oluşabiliyor. Hatta dizanteriyi taklit eden kanlı ishal tablosu gelişebiliyor.

5. Obeziteye neden olabiliyor: Son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki; özellikle bebeklik ve çocukluk dönemlerinde daha sık antibiyotik kullananlarda obezite daha çok görülüyor.

6. Bağırsak sistemine hasar verebiliyor: İshal dışında görülebilen sindirim sistemi yan etkileri arasında bulantı, kusma, karın ağrısı gibi belirtiler de görülebiliyor.

Antibiyotik Kullanırken Bunlara Dikkat!

1. Hekiminiz önermediyse kendiniz gelişigüzel kullanmayın. Örneğin soğuk algınlığı ve grip gibi viral hastalıklarda antibiyotikler etkili olmuyor.

2. Bir yakınınızın aynı belirtilerde kullandığı, sağlık problemine iyi geldiği için antibiyotiğe başvurmayın.

3. Hekiminizin önerdiği dozun tamamını, önerilen sürede kullanın. Örneğin doktorunuzun önerdiğinden daha uzun süre almayın veya kendinizi daha iyi hissettiğiniz için yarıda kesmeyin. Tedaviye ara verilmesi veya doz atlanması bakterilerin direnç geliştirmesine yol açıyor. Bunun sonucunda tedavi başarısızlığa uğruyor ve hastalık tekrarlıyor. Haber: Ziya Koçak